Hongerwinter
April 2023
Toen ik laatst de Matchzo binnenkwam, rook het er al heerlijk en klonk het geroezemoes van stemmen. Het was de avond van de Indische maaltijd, heerlijk gekookt door Rinus Vos. Al snel liep de barruimte vol en konden we, na geborreld te hebben, ons zelf bedienen bij de klaarstaande gerechten. Behalve lekker en ruim voldoende eten, was het voor ons meer dan 70 Driemonders een gezellig samenzijn. Wat een rijkdom en overvloed! Helaas is dat niet iedereen geschonken. We leven ook in een tijd van tekorten, voedselbanken en schoolontbijten.
Ik neem u mee terug naar een tijd waarin het heel veel minder was: de Hongerwinter van 1944/45. In het nog niet bevrijde deel van ons land en vooral in het verstedelijkte Westen ontstonden grote tekorten op allerlei gebied, maar vooral aan voedsel. Ook het toch agrarische Weesperkarspel kreeg ermee te maken. Niet dat hier mensen overleden door de honger, zoals dat er in de grote steden duizenden waren, maar in sommige gezinnen heersten er grote tekorten. Mijn buurvrouw, Conny de Vries, was 5 toen de oorlog begon en vertelde me hoe het bij haar thuis aan het eind van de oorlog aan toe ging. Vader trok regelmatig bij de boeren in het Gein langs om vlees en melk proberen te krijgen. Opa had nog wel wat dieren en zo mocht elke dag een van de acht kinderen daar mee-eten. Vooral broer Kees had grote moeite met het soms heel vieze afvaleten dat ze thuis kregen en werd nogal eens langs de weg gevonden, duizelig van de honger. De kapelaan regelde toen dat hij bij de boeren mocht eten. Gelukkig zat men plaatselijk niet stil. Ik citeer hier uit een bedankbrief aan Koningin Wilhelmina d.d. 3 mei 1945:
“…..Toen in de westelijke provincies van ons Vaderland de voedselschaarschte steeds ernstiger werd, besloten eenige burgers en landbouwers te Weesperkarspel, op instigatie van den burgemeester, evenals elders geschiedde, een Noodcommissie te vormen, onder de leuze ‘Helpt Elkander’, welke commissie zich tot taak stelde, de nooden der ingezetenen door het inzamelen van voeding en kleeding en de regelmatige uitdeeling hiervan onder de gemeentenaren, zooveel mogelijk te lenigen…………………………………………..”
De commissie wil met een fraai gestileerde brief de koningin en haar regering bedanken voor alle inspanningen om de nood te lenigen en vraagt haar ook de dank over te brengen aan de geallieerden die middels de voedseldroppingen dat ook hadden gedaan. Bij de brief, die naast een vlag, een wapen en een oranjeboom ook een tekening van een kapotte brug en een onderwater gezette polder bevat, is een logo van de centrale noodcommissie Weesperkarspel gevoegd.
Als u de Matchzo binnenkomt, ziet u meteen links, voor het raam van het kantoor, deze afbeelding in glas gevat.
We naderen weer de jaarlijkse herdenking van het eind van de oorlog. Gelukkig hebben we in ons land al 78 jaar vrede en zijn we welvarend. Toch moeten we helaas wereldwijd vaak als een ‘noodcommissie’ optreden. Laten we blij zijn dat we dat kunnen doen.
