december 2015

Buitenhuizen

Het was vroeg in de morgen. Met een klap viel het grote net en de mannen keken tevreden naar de tientallen gevangen, fladderende vinken. Opgewekt door de voorspoedige vangst liep de heer des huizes, Jacob de Clercq samen met zijn gasten terug naar het
statige huis dat uitkeek op het Gein, de vinkenman achterlatend om de vogels te verzamelen. Later op de dag lagen de beestjes, na eerst in spek gefruit te zijn, te stoven met kappertjes, citroenschil en groene kruiden.

Dit speelt zich af in 1759 op het landgoed Huize Driemond. Zoals zoveel buitens uit die tijd bezat het landgoed zo'n vinkenbaan. Maar er was nog veel meer: een enorme, fraai aangelegde tuin met vijvers vol vis, fonteinen en zelfs een waterval.

Een menagerie met allerhande vaak exotische dieren, zoals pauwen, maar ook allerlei hoenders voor eieren en om op te eten. Een oranjerie waar tropische planten konden groeien en een reusachtige moestuin. De hele lusthof samen met het huis en de andere gebouwen was 434 meter lang en 138 meter breed.

De familie, die 's winters een deftig woonhuis aan de Keizersgracht in Amsterdam bewoonde, bracht de mooie tijd van het jaar door in dit buiten. De hele huisraad en het personeel werden daartoe vanuit de stad verscheept en alles keerde in het najaar weer terug.

's Zomers was de stad door de stank van de grachten als open riolen niet te harden en konden de rijken zich terugtrekken op het frisse platteland in hun buitenhuizen. Deze lagen bijna altijd aan een riviertje, zoals het Gein en vooral ook de Vecht, waardoor ze gemakkelijk bereikbaar waren en de eigenaar snel terug kon naar de stad voor zaken.

Huize Driemond is allang verdwenen net als de andere buitens die aan het Gein hebben gelegen. Behalve Schoonoord, dat nog steeds het begin van de rivier beheerst. Ook langs de Gaasp en het Smalweesp hebben landhuizen gelegen.

Binnenkort verschijnt een nieuw deeltje - nr 5 - BUITENPLAATSEN - in de reeks: SCHETSEN UIT DE GESCHIEDENIS VAN DRIEMOND EN HAAR OMGEVING. Daarin komt u veel meer te weten over al die prachtige landgoederen die dicht bij ons dorp hebben gelegen.

Tjark Keijzer