Van MELKBOER tot DORPSBAAS

September 2019

Hij werd derde, Steven Kruiswijk! Drie weken lang klonk zijn naam steeds in ons huis; de Tour, weet u. Maar het is al veel langer een bekende klank in ons dorp, en dan bedoel ik Joost Kruiswijk. Als je hier nog niet zo lang woont, zul je bij die naam hooguit aan J. Kruiswijkhof denken; die nieuwbouw langs het Zandpad. Maar niet iedereen wordt herdacht met een straatnaam, dus wie was hij?

Als boerenzoon had hij een paar jaar voor de oorlog niet direct zicht op een eigen boerderij en werd melkboer in Amsterdam-Oost. In 1940 moest hij in dienst. Terug uit de strijd pachtte hij datzelfde jaar een boerderij, Bijlmerzicht, aan de rand van de Bijlmermeer. Al snel verwierf hij 22 ha. land, voornamelijk in de Oost-Bijlmerpolder. Slechts 4 ha had hij in de Bijlmer zelf. Vanaf eind jaren 50 waren er al plannen om de Bijlmer te gaan bebouwen. Niemand was er rouwig om, want door het vele kwelwater was het slecht grond. Bijlmerzicht werd in 1968 onteigend en Kruiswijk verhuisde naar een boerderij in het Gein.

Inmiddels had hij al zitting genomen in de gemeenteraad van Weesperkarspel namens de partij Gemeentebelangen. Hij deed volop mee in de strijd om annexatie door Weesp te voorkomen en met succes. Maar in 1966 was het gedaan met Weesperkarspel en werd het westelijk gedeelte alsnog ingepikt; nu door Amsterdam. De raad was overbodig geworden. Toch wilde men een vertegenwoordiging richting de stad. Op 28-04-1966 werd een tijdelijke commissie opgericht ter behartiging van de belangen van de inwoners van West-Weesperkarspel: Driemond.  Zeven voormalige raadsleden namen hier zitting in, waaronder Kruiswijk. Dit werd de Dorpsraad Driemond. Aangezien de politiek geen rol speelde, werden de raadsleden langzamerhand vervangen door vertegenwoordigers van de verenigingen. Alleen Kruiswijk bleef, als voorzitter.

Hij ging er hard tegenaan om van alles voor de Driemonders voor elkaar te krijgen: het leveren van aardgas, gelijkschakeling van de tarieven voor het openbaar vervoer met het stadstarief,  een gymzaal, het bouwen van de toegezegde 30 bejaardenwoningen, veiligheid in en het behoud van het Gein en de toewijzing van vrijkomende woningen. De dienst Herhuisvesting volgde bijna altijd het advies van de Dorpsraad als er een woning leeg kwam, die natuurlijk voor Driemonders koos en zo voorkwam dat Amsterdammers  met de mooiste panden aan de haal gingen.

Bob de Vries, die jaren samen met hem in de Dorpsraad zat en vaak meeging op besprekingen, verhaalt hoe Joost Kruiswijk menigmaal met de vuist op tafel sloeg en “Boze boerentaal” bezigde. De verbijsterde ambtenaren bonden dan snel in en zo kreeg hij veel voor elkaar. Nog altijd, als je oudere Driemonders spreekt, wordt zijn inzet en daadkracht geprezen. Op 11 februari 1988 legde hij na meer dan 20 jaar voorzitterschap zijn functie neer.

Zijn geschiedenis laat zien hoe belangrijk het is dat een kleine gemeenschap alert is en aan de bel blijft trekken als  die tegenover grote, anonieme organisaties als de gemeente Amsterdam komt te staan.

Tjark Keijzer