De Historische Kring Driemond
April 2021
De slager werpt met breed gebaar een oude foto op de tafel. De vergadering valt stil en men dromt om de prent. “Dat is Gerrit!” roept er een. “Nee, z’n broer, Dirk.” “Die zat toch in een andere klas?” Onenigheid alom. In de eerste bijeenkomsten van onze Historische Kring, al weer bijna 15 jaar geleden, kon Mourits Dalmulder op deze wijze de vergadering onderbreken tot wanhoop van de voorzitter, Tom Witkamp en tot vreugde van de aanwezige Driemonders.
Ja, geheugen is een raar ding! Als je ouder wordt lijk je wel vaker in gedachten terug te gaan naar je jeugd. Het schijnt dat je vroegste herinneringen reiken tot je derde levensjaar. Maar herinner je echt gebeurtenissen van lang geleden of zijn die je verteld? Sommige herinneringen horen tot de geschiedenis van een gezin of familie en worden telkens weer opgehaald. Wellicht heb je foto’s uit je jeugd gezien waardoor je dingen weer naar boven haalt. De herinneringen van een groep, een volk, een land zijn dikwijls vast gelegd in de historie ervan. Toch is deze zelden betrouwbaar. Wie legt die geschiedenis vast? Over wel deel van de bevolking gaat het? Wie de macht heeft (of had) bepaald de blik op het verleden. Dictators zijn daar beruchte voorbeelden van. De Vaderlandse geschiedenis van mijn vrouw, afkomstig uit een goed-katholiek nest, bleek er toch wat anders uit te zien dan die ik leerde op mijn Hervormde lagere school. Doordat deze voortkwam uit Nederduits Hervormde kerk, die tot half 19e eeuw de staatskerk was, had zij grote invloed op de geschiedschrijving tot die tijd. De verovering van Den Briel door de Geuzen was voor de protestanten een hoogtepunt, terwijl de katholieken vooral leerden dat de Geuzen monniken vermoordden: de martelaren van Gorkum.
Terug naar dat geheugen; Het is alles behalve onveranderlijk. Laatst hoorde ik een wetenschappelijke verklaring voor de verandering van wat je je herinnert. Als je iets oproept in je geheugen, sla je het daarna weer op. Maar door nieuwe kennis die je hebt; andere vragen die je stelt, verandert ook die opslag. Dat herhaald zich telkens als je weer aan iets uit je verleden denkt. Het is dus niet als een boek dat je herleest en weer terug zet in de kast; dat blijft onveranderlijk. Daarom zal de herinnering aan een bepaalde gebeurtenis bij geen twee mensen exact dezelfde zijn en zal door de tijd ook veranderen. Enige tijd geleden sprak ik onafhankelijk van elkaar twee brandweerlieden die actief waren bij de Bijlmerramp. De een sprak over de grote paniek, en hoe de hulpverleners zich geen raad wisten, terwijl de ander zich een goed georganiseerd optreden herinnerde.
Als Historische Kring maken wij vaak gebruik van de herinneringen van dorpsgenoten. Zoals u begrijpt levert dat niet altijd een zuiver beeld van het verleden op. Daarom hechten we ook veel waarde aan geschreven- en andere documenten of foto’s, om de geschiedenis van Driemond, het vroegere Weesperkarspel vast te leggen. We hopen dan ook dat u nog eens goed kijkt of er bij u thuis nog dergelijke dingen liggen. Ze hoeven niet weggegeven te worden. We kunnen ook een kopie maken. Hoe meer herinneringen van mensen we hebben, hoe duidelijker beeld we van vroeger krijgen. En daar willen we als Historische Kring Driemond aan bijdragen.
Tjark Keijzer
