Mobilisatie

Mei 2023

Als hij samen met zijn vriendje de schuur van diens boerderij binnenloopt, ziet hij het meteen. Jacob had hem beloofd dat ding te laten zien en daar lag het, net een reusachtige, ingezakte schildpad. “Duurt een tijd voor hij helemaal opgeblazen is”. Een keer pas had de jongen de reuze leren kick gezien; op Koninginnedag, tijdens een partij paardenvoetbal, waarbij de briesende dieren kluiten met gras opwierpen en de ruiters hun paarden ophitsten om de bal schoppend met de voorbenen voort te drijven, richting doel.

Elke boer had wel een of meer paarden in gebruik voor de hooiwagen. Ook de schillenboer en de kolenboer kwamen met paard en wagen. Een flink aantal was lid van de ruitervereniging; Bijna allemaal mannen. In onze omgeving zie je nog meer paarden in de wei dan vroeger. Maar deze horen bij een manege en worden vooral bereden door vrouwen en meisjes.

In 1939 was het paard nog veel meer aanwezig dan nu. Naast het gebruik op de boerderij zag je in handel en vervoer nog veel paarden. Het moet dan ook een grote schrik zijn geweest toen overal in Nederland namens de burgemeester een Openbare Kennisgeving werd aangeplakt met de mededeling dat in opdracht van de Regering alle eigenaren en houders van paarden hun dieren ‘ter vordering’ moesten aanbieden.

Wat was er aan de hand? Het Duitsland van Hitler werd al vanaf 1938 steeds agressiever. Oostenrijk was al ingelijfd en men had al een deel van Tsjecho-Slowakije bezet. Koningin Wilhelmina drong vergeefs aan op mobilisatie van het leger toen 15 maart 1939 Praag in Duitse handen viel. 28 augustus van dat jaar was de regering eindelijk bereidt de mobilisatie af te kondigen, hoewel men verwachtte, net als in de Eerste Wereldoorlog, neutraal te blijven. Bijna 300.000 reservisten werden opgeroepen en men vorderde 30.000 paarden, 12.000 vrachtauto’s en 1600 personenauto’s, dit vooral voor de cavalerie en de aan- en afvoertroepen. Op de foto zie je dat ook Weesperkarspel eraan moest geloven.

De militairen werden door het hele land geplaatst en gingen werken aan de verdediging door het verstevigen van stellingen. Velen werden in scholen en andere gebouwen ingekwartierd. En toen begon het wachten; 8 maanden lang tot de 10^e mei 1940. Om de verveling tegen te gaan, werd er de afdeling Ontwikkeling en Ontspanning opgezet, die zorgde voor sport, spel en concerten. De door de crisis werkeloze artiesten, konden weer aan de slag. Een bekend lied uit die tijd was ‘Rats, Kuch en Bonen, dat is het soldaten diner’ en ook ‘Holderdebolder, we hebben een koe op zolder’, dat de spot dreef met de inmiddels ontstane hamsterwoede.

Het zal duidelijk zijn dat zo’n grote mobilisatie ontwrichtend werkte op het dagelijks leven. Veel mensen geloofden niet dat het oorlog kon worden en er werd veel geklaagd.

Hoewel we dachten dat er na WO II nooit meer oorlog zou komen in Europa is er nu oorlog in Oekraïne. Hoewel onze steun aan dat land en de versterking van onze defensie een hoop geld kost, hoeven we nu gelukkig niet te mobiliseren. We mogen blij zijn dat het ernaar uit ziet dat op tijd de dreiging is afgewend!