september/oktober 2014

Ora et Labora

Petrus Cornelis van den Anker heette hij en werd die dag, 3 september 1864, 10 jaar.  Als enige zoon van de boer mocht hij de eerste steen van de nieuwe boerderij leggen. Hij zou te zijner tijd zijn vader opvolgen maar overleed 6 jaar later.
De boerderij staat er nog aan de Provinciale weg 53 en is al sinds de 70er jaren het centrum van een schooltuincomplex. Schoolkinderen en personeel vieren op 3 september het 150-jarig bestaan van de boerderij met het terugplaatsen van een muuranker dat na vele jaren is teruggevonden in de grond.  
Deze boerderij, met de naam Ora et Labora, staat er nog. Helaas heeft de gemeente Amsterdam een aantal mooie boerderijen langs de Provinciale weg gesloopt, nadat het in de zestiger jaren een deel van het grondgebied van de gemeente Weesperkarspel had geannexeerd.  Dat was helemaal niet nodig want op die plaats kwamen geen huizen te staan. Op de foto ziet u de fraaie boerderij met de koeienkoppen, waar onze dorpsgenoot Jan Buurman nog met zijn gezin heeft gewoond. Het pand lag naast Ora et Labora en viel helaas  onder de slopershamer.Ora et Labora

Dichtbij, een paar honderd meter richting Driemond, lag in 1940 een batterij van de Nederlandse luchtafweer: De 7e batterij Weespertrekvaart. In de mobilisatietijd zaten daar de soldaten te wachten op de dingen die komen gingen en sleten hun tijd met corvee, sport en kaarten. In Ora et Labora was een medische post ingericht waar de manschappen in geval van nood terecht konden. 
Vaak bleek er iets aan de hand met de soldaten. Om de haverklap klopten ze daar aan met kleine kwaaltjes. Niet dat het zulke watjes waren, maar de jonge boerendochters bleken zo'n bezoekje wel waard. De doosjes smeerseltjes en pilletjes die de mannen meekregen, verdwenen vaak ongebruikt op de vuilnishoop, waar ze jaren later werden gevonden.

De batterij stond onder leiding van de joodse kapitein Herzberger. Hij was net getrouwd en had geregeld dat zijn vrouw op een woonboot dichtbij de batterij in de Weespertrekvaart kon wonen. Op 9 mei, een dag voor het begin van de oorlog, moest de gehuurde woonboot weer terug naar Amsterdam. Een groot geluk, zoals bleek, want de volgende dag vielen de Duitsers aan en haalde de batterij 2 Heinkel bommenwerpers neer. Een vliegtuig keerde terug en gooide een bom op de stelling,  miste en raakte de dijk van de Lange Stammerdijk, precies op de plek waar de woonboot had gelegen. Er ontstond een gat en de Gemeenschapspolder stroomde vol.  
Vijf dagen later capituleerde Nederland. De kapitein riep zijn mannen bijeen en zei dat hij als jood veel te vrezen had en zo snel mogelijk met zijn vrouw naar IJmuiden wilde om vandaar  naar Engeland te vluchten. Helaas had hij te weinig geld. De sergeant regelde dat het geld van de kantinekas, aangevuld met bijdragen van de manschappen, naar de kapitein ging zodat het echtpaar weg kon. Uiteindelijk hebben ze Engeland bereikt.
Een mooi gebaar van die mannen toen! Niet moeilijk doen - gewoon helpen als het moet!

Tjark Keijzer

Met dank aan Kees Wabeke, bewoner van nr.53 en beheerder van de schooltuin